Viêm amidan có tự khỏi không? Viêm amidan là bệnh lý tai mũi họng lành tính thường gặp, phổ biến nhất ở trẻ từ 5-15 tuổi.
Viêm amidan chiếm 30,6% tỷ lệ bệnh hô hấp trên toàn cầu theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới. Mặc dù là bệnh lành tính nhưng viêm amidan có thể phát triển các biến chứng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Các biến chứng có thể xảy ra khi bệnh không được điều trị như ngủ ngáy, hội chứng ngưng thở khi ngủ, viêm mô tế bào quanh amidan, áp xe quanh amidan. Viêm mũi xoang, viêm hạch cổ, viêm tai giữa, viêm thanh khí phế quản cũng có thể xảy ra. Nếu viêm amidan do nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A không được điều trị kịp thời có thể phát triển các biến chứng nguy hiểm như viêm cầu thận, sốt thấp khớp, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, viêm màng ngoài tim. Vậy viêm amidan có tự khỏi không, có cần thiết phải điều trị?
Thế nào là bệnh viêm amidan?
Amidan là hai khối mô mềm ở phía sau cổ họng. Chúng là một phần của hệ thống bạch huyết và là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể trong việc chống lại nhiễm trùng. Viêm amidan là khi amidan bị viêm thường do virus gây ra nhưng cũng có thể do vi khuẩn và nhiều nguyên nhân khác.
Các loại virus viêm amidan thường gặp nhất là virus Parainfluenza, cúm, Epstein-Barr và herpes simplex. Trong khi vi khuẩn gây viêm amidan phổ biến là Streptococcus.
Viêm amidan có tự khỏi không?
Viêm amidan có tự khỏi được không? Hầu hết viêm amidan sẽ tự khỏi sau khoảng 5-7 ngày. Các biện pháp khắc phục tại nhà để kiểm soát các triệu chứng viêm amidan bao gồm nghỉ ngơi, giảm đau, giữ đủ nước, súc miệng bằng nước muối, sử dụng máy tạo độ ẩm để làm ẩm không khí vì không khí khô có thể gây kích ứng thêm cho chứng đau họng và điều trị đau, sốt bằng ibuprofen (Advil) hoặc acetaminophen (Tylenol). Corticosteroid cũng có thể được coi là một liệu pháp hỗ trợ để giảm mức độ đau và cải thiện thời gian hồi phục.
Nếu tình trạng đau họng tiến triển nặng hơn hoặc không cải thiện sau khoảng ba ngày, đau khi ăn hoặc uống, hoặc sốt trên 38 độ C, người bệnh nên tới bệnh viện thăm khám để tìm ra nguyên nhân gây viêm amidan và có phương pháp điều trị phù hợp.
Viêm amidan do vi khuẩn có tự khỏi không?
Viêm amidan do liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcal) luôn cần được điều trị bằng kháng sinh. Không nên để bệnh tự khỏi, vì nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A rất nguy hiểm, có thể dẫn đến các di chứng như sốt thấp khớp, viêm cầu thận cấp tính, viêm màng não, áp xe quanh amidan, viêm tai giữa, viêm xoang,…
Streptococcus pyogenes hoặc liên cầu khuẩn nhóm A (GAS) là nguyên nhân vi khuẩn phổ biến nhất gây ra các bệnh nhiễm trùng vùng hầu họng. Streptococcus pyogenes lây lan từ người này sang người khác qua các giọt hô hấp với thời gian ủ bệnh ngắn từ 2-5 ngày. Viêm amidan do liên cầu khuẩn lên đến đỉnh điểm vào những tháng cuối mùa đông và đầu mùa xuân, bệnh xảy ra phổ biến nhất ở trẻ từ 7-8 tuổi.
Biểu hiện cổ điển của viêm amidan do GAS bao gồm khởi phát đột ngột sốt và đau họng kèm theo viêm amidan mà không có các đặc điểm hô hấp do virus. Thường có bệnh lý hạch bạch huyết cổ mềm. Xuất huyết vòm họng, lưỡi dâu tây, lưỡi gà sưng đỏ hoặc phát ban cũng có thể xuất hiện. Các đặc điểm lâm sàng khác bao gồm đau đầu, đau cơ, nôn và đau bụng.
Các biểu hiện lâm sàng điển hình của viêm amidan do GAS rất hiếm gặp ở trẻ em dưới 3 tuổi. Ở trẻ nhỏ, nhiễm trùng GAS thường có biểu hiện bán cấp hơn với sốt nhẹ, quấy khóc, biếng ăn, sung huyết, chảy nước mũi và nổi hạch cổ phía trước.
1. Điều trị kháng sinh cho người lớn bị viêm amidan do Streptococcus
Penicillin là thuốc được lựa chọn để điều trị viêm họng do liên cầu khuẩn, trong đó có cả viêm amidan.
- Amoxicillin: Là hỗn dịch dễ uống hơn penicillin V và có hiệu quả tương đương khi dùng liều đơn hàng ngày (50 mg/kg, tối đa 1000 mg) trong 10 ngày.
- Penicillin G benzathine: Có thể được tiêm bắp một liều duy nhất nếu việc tuân thủ dùng thuốc không chắc chắn.
- Cephalosporin: Đối với những bệnh nhân bị dị ứng không phản vệ với penicillin, một cephalosporin thế hệ đầu tiên, chẳng hạn như cephalexin là liệu pháp thích hợp.
- Clindamycin hoặc macrolide (ví dụ azithromycin): Có thể được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân bị phản vệ hoặc quá mẫn loại một với penicillin.
2. Điều trị kháng sinh cho trẻ em bị viêm amidan do Streptococcus
Đối với những trẻ bị tái phát viêm amidan do Streptococcus có thể sử dụng cùng một loại thuốc hoặc một loại thuốc thay thế như cephalosporin phổ hẹp, amoxicillin-clavulanate hoặc macrolide.
Không nên sử dụng sulfamid, tetracycline và fluoroquinolones để điều trị viêm họng do Streptococcus cho trẻ. (1)
3. Phẫu thuật cắt amidan
Việc cắt bỏ amidan chỉ nhằm mục đích giảm tần suất các đợt viêm họng do Streptococcus thường không được khuyến cáo. Nếu tần suất các đợt viêm họng ít nhất là 7 đợt trong một năm, 5 đợt/năm trong 2 năm hoặc 3 đợt/năm trong 3 năm, bác sĩ sẽ cân nhắc cắt amidan.
Cắt amidan cũng có thể được cân nhắc đối với viêm họng tái phát nếu có thêm các yếu tố khác như tiền sử áp xe quanh amidan hoặc dị ứng nhiều loại kháng sinh.
Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh ứng dụng công nghệ Coblator, dao Plasma hiện đại không gây đau. Với nguồn nhiệt thấp, cầm máu tại chỗ, công nghệ này nhanh chóng loại bỏ toàn bộ tổ chức amidan quá phát, không chảy máu sau mổ. Thời gian thực hiện chỉ khoảng 30 phút, hạn chế được lượng thuốc mê phải sử dụng. Người bệnh không đau nên không ảnh hưởng đến tâm lý, có thể nói chuyện, ăn uống sau phẫu thuật 3 giờ và xuất viện sau 24 giờ. Thủ thuật này không gây tái phát áp xe quanh amidan, không ảnh hưởng giọng nói.
Amidan có thể biến mất theo tuổi tác không?
Cùng với VA, amidan tạo ra hàng rào miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh từ môi trường tấn công. Khi bước vào độ tuổi dậy thì, amidan sẽ giảm dần vai trò miễn dịch của nó nhưng nó không biến mất mà sẽ tồn tại trong cổ họng suốt cuộc đời.
Viêm amidan khi nào nên đi khám?
Người bệnh nên đi khám khi viêm amidan có các triệu chứng sau:(2)
- Khó thở hoặc thay đổi giọng nói;
- Khó nuốt nước bọt;
- Khó mở miệng;
- Đau dữ dội, đặc biệt nếu cơn đau chủ yếu ở một bên cổ họng;
- Sốt cao liên tục;
- Viêm amidan tái đi tái lại nhiều lần;
- Viêm amidan kèm ngủ ngáy.
Để đặt lịch khám, tư vấn, điều trị viêm amidan tại Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ:
Viêm amidan có tự khỏi không? Mặc dù viêm amidan có thể tự khỏi nhưng cũng có thể tiến triển nặng gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là viêm amidan do nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A. Vì lý do này, nếu đã áp dụng các biện pháp thông thường tại nhà không cải thiện, người bệnh nên tới bệnh viện để bác sĩ thăm khám nhằm xác định nguyên nhân gây viêm amidan và điều trị phù hợp. Biến chứng viêm cầu thận do nhiễm Streptococcus đặc biệt nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
